فشار شریان رحمی و ایندکس مقاومت شریان رحمی اطلاعات مهمی در زمینه مراقبت از بارداری و سلامتی مادر و جنین ارائه می‌دهند. این مقاله به تفصیل به مفاهیم فشار شریان رحمی و ایندکس مقاومت شریان رحمی پرداخته و میزان نرمال آنها در ماه‌های مختلف بارداری را تشریح می‌کند.
فشار شریان رحمی (RI) یک شاخص غیر تهاجمی برای ارزیابی جریان خون جفت است. این شاخص با استفاده از سونوگرافی داپلر اندازه گیری می شود.
ایندکس مقاومت شریان رحمی (PI) یک شاخص دیگر است که بر اساس RI محاسبه می شود. PI نشان دهنده مقاومت جریان خون در شریان رحمی است.
فشار شریان رحمی و PI در طول بارداری طبیعی کاهش می یابد. این کاهش به دلیل افزایش جریان خون به جفت است. اگر فشار شریان رحمی یا PI در طول بارداری افزایش یابد، می تواند نشانه ای از اختلالات زمینه ای باشد، مانند پره اکلامپسی یا محدودیت رشد داخل رحمی.
میزان نرمال فشار شریان رحمی در ماه های مختلف بارداری به شرح زیر است:
- سه ماهه اول: 0.4 تا 0.6
- سه ماهه دوم: 0.5 تا 0.7
- سه ماهه سوم: 0.6 تا 0.8
کلا شاخص های بارداری یک رنج نمودار زنگوله ای دارند که عدد نرمال آنها 50 درصد و رنج پایین و بالا هم 5 و 95 درصد هستند، نام دیگر آنها صدک یا Percentile پرسنتایل است:
میزان نرمال PI در ماه های مختلف بارداری به شرح زیر است:
- سه ماهه اول: 0.7 تا 1.2
- سه ماهه دوم: 0.8 تا 1.3
- سه ماهه سوم: 0.9 تا 1.4
علت افزایش فشار شریان رحمی و PI
افزایش فشار شریان رحمی و PI می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله:
- پره اکلامپسی: پره اکلامپسی یک بیماری جدی است که در دوران بارداری ایجاد می شود و با فشار خون بالا، پروتئین در ادرار و سایر علائم مشخص می شود.
- محدودیت رشد داخل رحمی: محدودیت رشد داخل رحمی یک اختلال است که در آن جنین به اندازه کافی رشد نمی کند.
- اختلالات عروقی: اختلالات عروقی، مانند بیماری قلبی یا دیابت، می توانند بر جریان خون به جفت تأثیر بگذارند.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می تواند جریان خون به جفت را کاهش دهد.
- سن مادر: زنان بالای 35 سال بیشتر در معرض افزایش فشار شریان رحمی و PI هستند.
- البته طبق تجربه در بارداری اول هم این موضوع شایع است و ممکن است دلیل خاصی نداشته باشد و حتی عوارض خیلی بدی نداشته باشد و تنها فرزند شما در زمان تولد ممکن است وزن کمتری نسبت به سایرین داشته باشد که با افزایش سن کودک این مشکل برطرف خواهد شد. البته حتما باید زیرنظر متخصص باشید و حتماً آمپول‌های بتا برای رسیدن ریه نوزاد در ماه های مختلف بارداری به مادر تزریق گردد.
عوارض افزایش فشار شریان رحمی و PI
افزایش فشار شریان رحمی و PI می تواند عوارضی را برای مادر و جنین ایجاد کند، از جمله:
- پره اکلامپسی شدید: پره اکلامپسی شدید یک بیماری جدی است که می تواند منجر به عوارض جدی برای مادر و جنین شود، مانند نارسایی کلیه، سکته مغزی و مرگ.
- محدودیت رشد داخل رحمی شدید: محدودیت رشد داخل رحمی شدید می تواند منجر به مشکلات سلامتی در جنین پس از تولد شود، مانند اختلالات رشد و یادگیری.
- تولد زودرس: افزایش فشار شریان رحمی و PI می تواند خطر تولد زودرس را افزایش دهد.
تشخیص و درمان افزایش فشار شریان رحمی و PI
افزایش فشار شریان رحمی و PI معمولاً در طول سونوگرافی کالر داپلر تشخیص داده می شود. اگر پزشک شما افزایش فشار شریان رحمی و PI را در شما تشخیص دهد، ممکن است آزمایشات اضافی را برای بررسی علل زمینه ای این اختلال تجویز کند.
درمان افزایش فشار شریان رحمی و PI به علت زمینه ای آن بستگی دارد. اگر پره اکلامپسی علت افزایش فشار شریان رحمی و PI شما باشد، ممکن است به داروهای فشار خون یا سایر درمان ها نیاز داشته باشید. اگر بیماری عروقی علت افزایش فشار شریان رحمی و PI شما باشد، ممکن است به درمان پزشکی یا جراحی نیاز داشته باشید.
توصیه های برای کاهش خطر افزایش فشار شریان رحمی و PI
در اینجا چند توصیه برای کاهش خطر افزایش فشار شریان رحمی و PI آورده شده است:
- رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید.
- وزن سالم خود را حفظ کنید.
- ورزش منظم داشته باشید.
- از سیگار کشیدن خودداری کنید.
- اگر سابقه خانوادگی بیماری قلبی یا دیابت دارید، با پزشک خود در مورد خطرات افزایش فشار شریان رحمی و PI صحبت کنید.
نتیجه گیری
فشار شریان رحمی و PI شاخص‌های مهمی برای ارزیابی جریان خون جفت هستند.